ቀን የካቲት 2017
በአንዳርጋቸው ጽጌ
ክፍል ፡2 ያለፈው እና መጪው ዘመን ለአማራ፤
ነብይ፣ ጠንቋይ፣ ሳንቲስት መሆንን አይጠይቅም። ያለፉትን መቶ ለመሙላት ጥቂት አመታት የቀረውን ዘመን በደንብ ማጤን ብቻ በቂ ነው። የውጭና የሃገር ውስጥ የአማራ ጠላቶች ተቀናጅተው አማራውን በማንነቱ ለይተው የመከራ ዶፍ አውርደውበታል።
አማራ ባላፉት መቶ አመታት ውስጥ በማንነቱ ላይ ጥቃት ሳይደርስበት ያለፉ ዘመናት ቢኖሩ መንግስታዊ ስርአቱን የተቆጣጠሩት አካላት ማንነታቸውን በኢትዮጵያዊነት የሚገልጹ በሆኑበት ዘመን ብቻ ነው። የኢትዮጵያዊ ገዥዎች ኢትዮጵያውያን በነበሩበት ዘመንም ቢሆን የአማራ ህዝብ በማንነቱ ላይ ያነጣጠረ ጥቃት አይድረስበት እንጂ ከፍቶት ካመጸ በገዥዎች እሳትና ብረት ተቀጥቅጧል።
በተለይ ግን ኢትዮጵያዊ በ1983 አ/ም ጸረ ኢትዮጵያና ጸረ አማራ በሆኑ ጽንፈኛ ብሄረተኞች እጅ ከወደቀች ጊዜ ጀመሮ የአማራ እጣ፣ ስቃይ፣ ሰቆቃ፣ ዋይታ፣ በአሰቃቂ ሁኔታ መገደል፣ መፈናቅል መሰደድ መዋረድ ሆኗል። የ27 አመቱ የወያኔ አገዛዝ የአማራ ህዝብ በማንነቱ ተለይቶ እንዲጠቃ ህገመንግስታዊ፣ አስተዳደራዊ፣ ፖለቲካዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ ማህበረሰባዊና ዲፕሎማሲያዊ መደላደሎችን አመቻችቷል። ደግመ ደጋግመን በአማራ ጥላቻ ዙሪያ ወያኔ ስለቀረጸው የ1967 አ.ምቱ ፕሮግራሙ ማላዘን አያስፈልገንም።
ወያኔ ከስልጣን ከወረደ በኋላም ከመቼውም ዘመን በላይ የአማራ ህዝብ መጨፍጨፍና መፈናቀል ገጥሞታል። የጸረ አማራ አመለካከት የሚጋሩ ሃይሎች በህብረት የፈጸሙት ነው። ሆኖም ግን አሁን የአማራ ህዝብና ወንድሙና እህቱ የሆነው የትግራይ ህዝብ ያሉበትን አሰቃቂ ሁኔታ ግምት ውስጥ አስገብተን ወደ ኋላ እየተመለስን መካሰሱ ለማንም እንደማይበጅ ማወቅ አለብን።
የትግራይ ህዝብና የአማራ ህዝብ ዛሬ የሚገኙበት በህልውና ስጋት፣ በሰቆቃ በስቃይ የተሳሰረ የጋራ እጣ፣ ቀድሞም በታሪክ በባህል በቋንቋ በእምነት የተሳስሩትን ያህል ተመሳሳይ መሆኑን እያየን ነው። በበኩሌ ከወያኔ ጋር በተያያዘ የአማራ ህዝብ ያለፈበትን እጅግ አስዛኝና በመከራ የተሞላ ምእራፍ ለታሪክ ጸሃፊዎችና የተረጋጋና ጤነኛ የፖለቲካ አየር ለሚሰፍንባት የሂሳብ ማወራረድ ዘመን ከመተው ውጭ አማራጭ ያለን አይመስለኝም። በትንሹም ቢሆን በጥቅምት 2021 አ.ም በአምስት ክፍል በተከፋፈለ የፌስ ቡክ ጽሁፌ ሂሳብ ሲወራረድ ከአማራ ልሂቅ ይልቅ እዳ ያለበት የትግራይ ልሂቅ መሆኑን በሚገባ ማሳየት ችያለሁ። ይህን አንብቦ አሉላ ስለሞን ሳይቀር “እውነት ነው” የሚል ዳርዳርታ ያለው ንግግር ሲናገር ሰምቸዋለሁ።
መጪው ዘመን ለሁለቱም ህዝቦች ያረገዘው አደጋ ካለፈው የባሰ ነው። ይህ በጋራ የዘመናት ባህልና እሴት መተሳሰር ብቻ ሳይሆን በመጪው አስከፊ ዘመን የጋራ እጣ ጭምር መተሳሰራችን መቀበል፣ መናገር የአንድ ወገን፣ የአማራ ብቻ ስራ መሆን አይችልም። አማራው ይህ የገባው ይመስላል። ፋኖዎች በእስር ቤት ያገኗቸውን 16 የትግራይ ወታደራዊ መኮንኖች ሁኔታዎችን አመቻችተው ወደ ትግራይ የላኩት ይህ ገብቷቸው ነው። የትግራይ ህዝብ እንደሚገባው የሚያጠያይቅ አይደለም። የትግራይ ልሂቅ ግን ይህን መረዳት ይችል ይሆን የሚል ጥያቄ ምላሽ የሚያስፈልገው ነው።
አማራውን በተመለከተ መጪው ዘመን በአደጋና በመልካም እድል የተሞላ ነው። አደጋው አማራው እስከዛሬ ድረስ አይቶት የማያውቀው ጭፍጨፋ፣ እስራት እንግልት መፈናቀል መሰድድ ሊያጋጥመው የሚችልበት እድል እየጨመረ የሚሄድ መሆኑ ነው። ባለፉት ስድስት አመታት የአብይ አህመድ አገዛዝ ከመቼውም ዘመን ከፍቶ እንድናየው ያደረገ የአማራ ህዝብ እልቂት ምን እንደሚመስል አሳይቶናል። ያየነው እልቂት የአማራ ስቃይ ቅምሻ እንጂ፣ በዘረኝነት የተለከፉት የአማራ ጠላቶች ለአማራው የደገሱለት ዋናው ድግስ አይደለም። ድግሱ ምን እንደሚመስል በሰሞኑ አብይ አህመድ አዲስ አባባን ጠቅልሎ፣ ወደመተከል እና ወደ ወሎ እያማተረ የኦሮሞን ግዛት በዘር ማጽዳት ፍጅት ለማስፋት እየተዘጋጀ እንደሆነ በኦፌኮና በኦነግ ቃል አቀባዮቹ በኩል ነግሮናል።
እንዲህ አይነቱ የአብይ አህመድ ትልም የአበደ፣ ሃገር መምራት የተሳነው የአንድ ሰው የእውር ድንብር ጉዞ አድርጎ ማየት ትልቅ ስህተት ነው። በሃሰት ትርክትና በአማራ ጥላቻ አእምሯቸው የተቃወሰ አክራሪ የኦሮሞ ልሂቅ በሙሉ የሚጋራው ነው። ጥላቻን የፖለቲካ ነዳጅ አድርገው የግል ስልጣን እና ጥቅም ማስጠበቂያ ያደረጉ ጽንፈኞችን ከዚህ የተለየ ነገር ማሰብ ይችላሉ ብሎ መቃዠት አያስፈልግም። እነዚህ ሃይሎች በህግ፣ በሰላማዊ ድርድር ከአማራ ጀርባ ላይ ይወርዳሉ ብሎ ማሰብ የኔ ትውልድ ከፈጸመው ጥፋት የከፋ በአዲሱ የአማራ ትውልድ የሚደገም ትልቅ ታሪካዊ ጥፋት ይሆናል።
የአማራ የህልውና አደጋ ዋናው መመከቻ፣ የአማራ ህዝብ ክንድ ብቻ ነው። ስልጡን ፖለቲካ የሚባል ነገር በማይታወቅበት ሃገርና ቀጠና፣ የፖለቲካ ጉልበት ገና ለዘመናት የጥሬ ጉልበት ውጤት ሆኖ በሚቀጥልበት ሃገርና ቀጠና አማራ ትጥቁንና አንድነቱን አላልቶ ህልውናውን ከቶውኑ ማስከበር እንደማይችል መታወቅ አለበት።
መልካም አጋጣሚ ሊሆን የሚችለው ነገር አንድ ነገር ብቻ ነው። የአማራ ህዝብ የተደቀነበትን አደጋ መረዳቱ፣ ይህን አደጋ ለመቀልበስ መሳሪያ ያነሱበትን ሃይሎች ለመከላከል እንደ ህዝብ መሳሪያ ማንሳቱና የመሳሪያ ጉልበቱ በከፈተኛ ደረጃ ላይ የደረሰ መሆኑ ነው። ይህ መልካም አጋጣሚ ግን የበለጠ እንዲጎለብት፣ የጎደሉት በርካታ ነገሮች ገና መሟላት ይገባቸዋል። ፋኖን ብቻ አይደለም፣ በሚሊዮኖች የሚቆጠር አማራ እንደ አንድ ወታደር በጋራ ካልቆመ፣ እንደአንድ ወታደር የአማራ የህልውናን አደጋ ግዙፍነት የተረዳ ንቃተ ህሊና ከሌለው፣ ይህን ግዙፍ አደጋ የሚመጥን ጠንካራ መሪ ድርጅት ከሌለው፣ አንድ ወጥ የሆነ የረቀቀ የፖለቲካ፣ ወታደራዊ፣ ዲፕሎማሲያው ስትራተጂና ታክቲክ ከሌለው፣ ይህ የመልካም እድል ጅማሮ ሊጨናገፍ፣ የተፈራው ከፍተኛ የህልወና አደጋ እውን መሆን ይችላል።
የዚህን ጽሁፍ ክፍል 1 እና 2ን በንባብ ያቀረበልንን EMS አመሰግናለሁ። ለመዳዳመጥ የሚከተልውን ማስፈንጠሪያ ይጫኑ